Schaamtebestendigheid in organisaties?

Schaamtebestendigheid. lk ontdekte dit nieuwe woord in het boek “De kracht van kwetsbaarheid” van Brené Brown. Zij deed onderzoek naar de vraag: ‘Hoe komt verbondenheid tot stand?’, en kreeg van haar onderzoekgroep antwoorden over teleurstelling, angst en gebrek aan verbondenheid. Zowel thuis als op het werk. Persoonlijk en professioneel.

Schaamte kweekt angst. Daardoor durven we ons niet meer kwetsbaar op te stellen, en dat is funest voor betrokkenheid, innovatie, creativiteit, productiviteit en vertrouwen. – Brené Brown

Schaamte op de werkplek
Het gevoel van schaamte op het werk, groot of klein, kennen we waarschijnlijk allemaal wel. Het steekt zomaar de kop op. Bijvoorbeeld: een taalfout in een belangrijke e-mail, dat klusje wat onderaan je actielijst blijft staan, je ongecontroleerde boosheid tijdens een overleg, ontslag en niet meer voor je kinderen kunnen zorgen, een onzichtbare ziekte, een beslissing die tot verlies heeft geleid. Zeggen we vervolgens tegen onszelf: ‘Ik ben dom, stom, laf of niet ok’, dan staat de deur wijd open voor schaamte. Je wilt er direct van wegrennen.

Liever stil
Waar schaamte is, houden we ons bij voorkeur stil. Ik denk terug aan een slimme jonge vrouw die me vertelde over het teamoverleg waarin ze haar mond houdt, ook als ze een slimme oplossing weet: ‘dat weten zij toch allemaal, kom ik daar als jonkie (en enige vrouw) mee aanzetten’, om vervolgens te ervaren dat een collega dezelfde inval wél uitspreekt en hier waardering voor krijgt.  En niet een keer, maar structureel. Ze is bang te worden uitgelachen. En zo zien we maar een stukje van haar creativiteit en intelligentie. De rest gaat verloren.

Gevolgen voor organisaties
Overschrijdt schaamte in een bedrijf een bepaalde grens, is het genesteld in de omgangsvormen, dan trekken mensen zich verder terug. We worden onzichtbaar óf we gaan in de aanval door elkaar te beschuldigen, te roddelen, ruzie te maken. We trekken een schild op, uit zelfbescherming. Dit gaat ten koste van onze betrokkenheid en inzet. We steken onze nek niet meer uit want: wie weet wat er dan gebeurd…. De loyaliteit loopt terug, we voelen ons steeds minder verantwoordelijk voor het welslagen van de afdeling, van de organisatie. Deze beweging groeit wanneer schaamte wordt ingezet als managementtool.

En nu?
Schaamte en angst van het individu staan dus in de weg, óók op het werk, in contact met leidinggevenden, collega’s en klanten. En zo komen we weer terug bij het woord: ‘schaamtebestendigheid’. Na het lezen van dit boek denk ik na over de vraag:

‘Hoe kunnen managers en teamleiders zorgen voor een schaamtebestendige organisatie?’

Dit is de vraag voor de slimme HR Businesspartner. Want dit is onze opdracht. Zo komen we namelijk tot een gezond werkklimaat waar alle medewerkers het beste van henzelf inzetten. Alvast nieuwsgierig naar dit boek? Hier vindt u het eerste hoofdstuk van ‘De kracht van kwetsbaarheid’.

In gesprek over schaamtebestendigheid en veerkracht? Voor een afspraak belt u met: 06 – 22 600 752 of mailt u naar petra@mensinbeeld.nl